MEDYADAN ZİHNİMİZE:
ÜÇÜNCÜ AŞAMA GÜNDEM BELİRLEME TÜRKİYE ARAŞTIRMASI
Proje Özeti
Medyanın insanlar üzerindeki etkilerine dönük bugüne dek pozitivist yaklaşımla üzerinde en fazla araştırma yapılan kuramın gündem belirleme olduğu söylenebilir. Medyada yer alan konuların önemlilik düzeyinin kamuoyundaki o konulara ilişkin önemlilik düzeyini etkilediğini savunan geleneksel gündem belirleme kuramının McCombs ve Shaw tarafından ortaya atılmasının üzerinden 48 yıl geçmiştir. 1990’lı yıllardan itibaren medyanın tutumlara ilişkin önemlilik düzeyini de belirlediğini ileri süren ikinci aşama gündem belirleme araştırmaları yayımlanmaya başlamıştır. Oldukça yeni sayılabilecek üçüncü aşama gündem belirleme araştırmalarında ise medyanın insanların zihinlerindeki düşünce ağlarını etkilediğine ilişkin deliller aranmaktadır.
Türkiye’de iki, dünyada sekiz araştırmanın yayımlandığı üçüncü aşama araştırmalarda, medyada tanımlanan kişi ve konulara ilişkin zihinde uyanan ağ bağlantılarının neler olduğu tespit edilerek bu bağlantıların kamuoyunun zihnindeki bağlantılarla ilişkisi QAP (Quadratic Assignment Procedure) korelasonu ile karşılaştırılmaktadır. Böylece medyanın insanlara sunduğu görüntü ile insanların zihninde oluşan görüntü arasındaki benzerlik daha net bir şekilde hesaplanabilmektedir.
Daha önceki çalışmalardan farklı olarak bu araştırmanın genel amacı; Türkiye özelinde, ülke genelinde gazete, televizyon, internet haber siteleri ve sosyal medya (Twitter) gündemi üzerinden üçüncü aşama gündem belirleme hipotezini, kamuoyu gündemi anketiyle birlikte yaş, cinsiyet, eğitim, gelir düzeyi, meslek, yaşam yeri (kır-kent), medya takip düzeyi, yönelim gereksinimi ve konuların niteliği değişkenleri bakımından test etmektir. Üçer aylık dönemde iki kez tekrarlanacak olan araştırma, zaman farkı nedeniyle gündemler arası etkileşimin ortaya konulmasını da sağlayacaktır.
Araştırma kapsamında medya gündemindeki konulara ilişkin ağ bağlantılarını tespit etmek üzere altı ay süresince ülkede en çok izlenen 3 televizyon kanalının (Fox, Show, ATV) ana haber bültenleri, en çok okunan 3 gazetenin (Sözcü, Sabah, Hürriyet) birinci sayfaları, en çok takip edilen internet haber sitelerinin (ensonhaber.com, memurlar.net, milliyet.com.tr) en çok okunan haberleri ile Twitter’ın gün içinde en çok ileti gönderilen başlıkları içerik analizine tabi tutulacaktır.
Kamu gündemindeki ağ bağlantıları için ise ülke nüfusunu temsilen aşamalı –tabakalı- tesadüfi yöntemle belirlenecek 12 ilde toplam 2401 kişilik örneklemle anket uygulaması gerçekleştirilecektir.
Veriler “zihin haritalama” yöntemiyle UciNet programı kullanırak QAP korelasyonu ile karşılaştırılacak ve NetDdraw programı ile görselleştirilerek yorumlanacaktır.
Anahtar Kelimeler:
İletişim kuramları, medyanın etkileri, gündem belirleme kuramı, üçüncü aşama gündem belirleme
